Hoe onze soms stroperige reorganisatie een spannend idealistisch experiment werd

Hoe kunnen we schrijven over oplossingen voor grote problemen in de wereld, zonder ons eigen journalistiek platform goed in te richten? Hoe Momus een duurzaam en coöperatief mediaplatform wil worden, bestuurd door de schrijvers en lezers zelf. Deel 1.

Hoe voorkom je als mediaplatform dat je wordt opgekocht door een multimiljardair zoals Jeff Bezos die vervolgens de redactionele koers bepaalt, zoals The Washington Post overkwam? 

Of dat je mediaproject sneuvelt door de politieke wind die er waait, plots weggeblazen door een bezuinigingsronde van meer dan honderd miljoen euro – zoals meerdere programma’s dreigt te gebeuren?

Hoe waarborg je dat je niet alleen maar succesvol bent aan de voorkant, maar achter de schermen je medewerkers lijden onder een hoge werkdruk, grensoverschrijdend gedrag en burnouts, zoals bij de programma’s DWDD en NOS Sport en breder binnen de publieke omroep?

Hoe zorg je ervoor dat je journalisten een gezonde boterham verdienen én enige inspraak hebben, in plaats van mee te moeten draaien in een mediawereld waarin een handvol grote commerciële bedrijven talloze onderbetaalde freelancers inzetten.

Hoe bouwen we een relatie met onze leden en lezers die ons als journalisten voedt en scherp houdt en geven we hen een gelijkwaardige stem in ons bestuur?

We lopen in dit gedachte-experiment natuurlijk veel te ver vooruit met allerlei hypothetische scenario’s – vooralsnog heeft nog geen enkele miljardair aangeklopt om ons op te kopen – maar dat is ook enigszins de bedoeling van Momus. Een meer toekomstgerichte blik op de wereld, waarbij we inzetten op onderzoek naar problemen én oplossingen – zogeheten oplossingsgerichte journalistiek – is een van de nieuwe missies van ons platform.

Het is een logisch gevolg dat ook een ogenschijnlijk simpel bureaucratisch vraagstuk – onze organisatiestructuur – binnen Momus al snel ontspoorde tot een langdurig onderzoeksproject naar de beste formule. Een zoektocht om de idealen die onder onze onderzoeksprojecten liggen – onderzoeksjournalistiek voor een rechtvaardige en democratische samenleving – ook beter in onze organisatiestructuur in te bedden. Practice what you preach, zeggen we tegen onszelf. De media die dat niet doen verliezen immers geloofwaardigheid, zoals ook een van onze sponsors, het European Journalism Fund, onlangs benoemde.

Een betere wereld begint bij jezelf, en je registratie bij de Kamer van Koophandel.

De directe aanleiding voor dit traject: Momus, voorheen Platform Authentieke Journalistiek, is zichzelf momenteel opnieuw aan het uitvinden. Met steun van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek (SVDJ) hervormen we onszelf van een informele club freelancers en een ANBI-stichting die vooral voor andere mediapartners schreef, tot een eigen merk en platform met een eigen koers, waarin oplossingsgerichte journalistiek en samenwerking met lezers centraal staan. Daar past ook een nieuwe organisatiestructuur bij, waarbij zeggenschap en de verdeling van inkomsten goed, eerlijk en transparant geregeld is.

Makkelijk was dat niet, maar wel spannender dan het leek aan het begin. Het is inmiddels al pakweg een jaar geleden dat we hier voor het eerst over na gingen denken. In de tussentijd konden we, met steun van SVDJ, expertise inwinnen bij adviseurs die hier meer over weten. Zoals Karin Vosters, die meerdere organisatie hielp om een gelijkwaardige, sociocratische besluitvormingsstructuur in te voeren en meer dan honderd coöperaties van zelfstandig ondernemers hielp oprichten. Maar ook van We Are Stewards, een organisatie die bedrijven adviseert over hoe zij via steward-ownership ervoor kunnen zorgen dat geldschieters niet automatisch het laatste woord hebben, maar de missie altijd centraal staat.

Inmiddels hebben we een ruwe schets van onze toekomstige organisatiestructuur, die we in de volgende updates zullen toelichten. Spoiler alert: het heeft iets horizontaals, coöperatiefs, en een ecosysteem waarin betrokken lezerskringen zich voortdurend met ons werk kunnen bemoeien.

Onze ambitie is kortom dat Momus de Mondragon van de Nederlandse media wordt (wat dat precies betekent lees je in de volgende update).

Blijf onze Memos volgen voor updates hierover. En schroom niet om contact op te nemen als je mee wilt denken over deze transitie, via info@momusmedia.nl