Woo-verzoeken en archiefonderzoek
Wie achter de schermen wil kijken, zal niet alleen kunnen leunen op de vragen van perswoordvoerders. Voor onze onderzoeken maken we daarom veel gebruik van Woo-verzoeken en archiefwerk. Weinig maakt ons zo blij als grote databestanden of meters papier om door te spitten op zoek naar die ene parel. Voor het verhaal over Frits Böttcher, een Nederlandse klimaatscepticus die zich door het bedrijfsleven liet financieren, namen we meer dan tien meter papier door in het Noord-Hollands archief totdat we, in een onopvallend mapje in archiefdoos nr. 53, dat ene document vonden met het bewijs waar we naar op zoek waren. Ook ons onderzoek naar het elite-genootschap De Tafelronde, kwam voort uit archiefwerk.
Momus maakt daarnaast veel gebruik van de opvolger van de Wob, de Woo: Wet open overheid. Hierin is het recht vastgelegd op toegang tot overheidsdocumenten. Iedereen die het wil kan over zo’n beetje elk denkbaar onderwerp een kopie opvragen van alle mailtjes, memo’s, notulen en meer, die daarover gaan. Een Woo-verzoek indienen is relatief simpel, maar de documenten ook daadwerkelijk verkrijgen is een vak apart. Soms kan dit leiden tot een langdurige juridische strijd, zoals we de afgelopen jaren hebben ontdekt.
Het team heeft diverse onderzoeken grotendeels of gedeeltelijk gebaseerd op documenten die op deze manier zijn verkregen. Onder andere over de samenwerking tussen Nederlandse multinationals en de overheid in de Dutch Trade and Investment Board, en de nog lopende Shell Papers, dat gaat over de banden tussen de Nederlandse overheid en Shell. Deze verzoeken leiden vaak tot een enorme hoeveelheid data. De combinatie van een lichte obsessie met het minutieus doornemen van overheidsdocumenten en de juiste software om deze te organiseren, zorgt ervoor dat we desondanks de speld in de hooiberg vinden. In het geval van de Shell Papers werken we daarvoor ook samen met onze lezers. Op een speciale site zijn alle documenten die we tot nu toe hebben verkregen voor iedereen toegankelijk en doorzoekbaar gemaakt en kan je ons een tip sturen als je iets tegenkomt.
