Transcriptie van een brief van klimaatscepticus Frits Böttcher aan John Hoekzema (BOVAG) (12 december 1996)
Beeld: Momus
We delen niet alleen onze grote bevindingen, maar ook tussentijdse updates over de voortgang van onze onderzoeksprojecten. Deze update is onderdeel van het dossier Van wie is de wijk?
Afgelopen december organiseerde MOMUS een meet-up in Overvecht om met bewoners te praten over hun wijk. Overvechters maken zich zorgen over de (bouw)plannen maar voelen zich niet serieus genomen. Volgens bewoners worden bestaande problemen in de wijk gebruikt als excuus voor deze nieuwbouw, terwijl er geen oplossingen komen voor de échte uitdagingen waar Overvecht mee kampt.
‘Ik woon er al 65 jaar met veel plezier,’ vertelt een van de aanwezigen tijdens een meet-up in de Utrechtse wijk Overvecht. Deze reactie schetst een heel ander beeld van Overvecht dan er buiten de wijk leeft.
De Utrechtse volkswijk komt vaak negatief in het nieuws en is sinds 2019 onderdeel van het Nationaal Programma Veiligheid en Leefbaarheid (NPVL) vanwege wat het rijk noemt ‘de stapeling van problemen.’
MOMUS doet langlopend onderzoek naar de toekomst van de sociale woningbouwsector in tijden van wooncrisis. Voor dit onderzoek kwamen rond de twintig mensen – zowel jonge als oudere wijkbewoners, enkele gemeenteraadsleden, onderzoekers en betrokken Overvechters met uiteenlopende culturele achtergronden – samen in buurthuis Burezina om hun verhalen te delen met MOMUS-journalisten.
Dit buurthuis, gevestigd in een voormalige kleuterschool, is bijzonder: het wordt volledig gerund door de buurtbewoners zelf. Bestuurder Ibrahim Taoumi spreekt er vol trots over: ‘De mensen die hier komen, vertrouwen ons. In elk steentje hier zit wat van ons.’
Als er over je wijk gepraat wordt
Tijdens de introductieronde valt op hoeveel aanwezigen expliciet benadrukken dat ze met plezier in Overvecht wonen. Die nadruk vormt een schril contrast met de berichtgeving in de media. Dezelfde week nog beschrijft Utrechts nieuwsblad DUIC de wijk als het ‘zorgenkindje van Utrecht’ met ‘hoge, onpersoonlijke flats, veel steen en een hoop scheurende auto’s.’
‘Dat maakt me zo kwaad, zo’n artikel,’ vertelt een bewoner. ‘En dan zegt er weer zo’n stedenbouwkundige dat Overvecht een plek moet worden waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, waar recreatie is. Ik denk dan: dat is al zo. Ze doen net alsof er nu niets is.’
Ze doen net alsof er nu niets is
Misleidende taal is een belangrijk punt van onvrede onder de aanwezigen. Een bewoner haalt de term ‘wijkverbetering’ aan: ‘Er werd een bijeenkomst georganiseerd [door de gemeente, red.] om een park op te knappen want mensen zouden zich er onveilig voelen. Dat was zo misleidend, want we moesten praten over hoe het park beter kon, maar eigenlijk ging het om bouwprojecten.’ Een ander vult aan: ‘Er is natuurlijk niks mis met bouwen. Maar dat gaat helemaal niet over wijkverbetering. Het gaat over woningen realiseren.’
Zo bekruipt bewoners het gevoel dat ze niet serieus genomen worden en dat de gemeente een dubbele agenda heeft: ‘De gemeente moet helder zijn over haar intenties. Als ze wil bouwen dan moet ze dat gewoon zeggen.’
Dichtbouwen
Gemeente Utrecht heeft omvangrijke bouwplannen voor Overvecht: er komen 5.000 nieuwe woningen bij in het centrum van de wijk. En voor de hele wijk geldt dat het bouwen van middenhuur- en koopwoningen de komende jaren centraal staat. Het aandeel sociale huurwoningen is te hoog, aldus de gemeente. Door woningen in het midden en duurdere segment te bouwen, wil de gemeente een ‘meer gemengde wijk’ realiseren, zo staat in de Omgevingsvisie.
Wat gaat dit betekenen voor de wijk? ‘Het is een multiculturele wijk maar in de toekomst wordt er voornamelijk gebouwd voor rijkere mensen. Ik vind het geen pas, wat dat doet met het karakter van de wijk.’ Een andere bewoner uit haar bezorgdheid over de plannen om de wijk ‘dicht te bouwen.’ Ze vreest dat parken zullen moeten wijken en Overvecht niet ‘de groenste wijk van Utrecht’ blijft.
We zijn een gewone wijk en willen hier dezelfde dingen als in andere wijken
‘Wat mij zo verbaast,’ vertelt een aanwezige, ‘is dat de problemen die we hier hebben vaak gaan over mensen met psychische klachten, verslaafden, of als je getraumatiseerd bent omdat je een oorlog hebt moeten meemaken. Maar in plaats van dat aan te pakken met hulp van psychologen, wordt er bedacht: we gaan een koopwoning naast je huis neerzetten.’
‘Dat er meer woningen nodig zijn omdat er een enorme woningcrisis is, sure. Maar de manier waarop het wordt aangepakt hier in Overvecht klopt niet.’ Iemand maakt een vergelijking met de aangrenzende wijk Tuindorp, een rijkere Utrechtse buurt waar veelal koopwoningen staan: ‘Stel je voor dat ze [de gemeente, red.] zo over Tuindorp zouden praten: “Weet je wat, jongens? Het is heel ongezond voor jullie want jullie woonvoorraad is veel te eenzijdig. Jullie wonen allemaal in een gezinswoning met grote tuinen, jullie hebben veel te veel groen, dat moet plat en daarna omhoog.” Maar daar maakt de gemeente geen plannen om te verdichten.’
‘We zijn een gewone wijk en willen hier dezelfde dingen als in andere wijken,’ verzucht een aanwezige tenslotte. MOMUS gaat de komende tijd aan de slag met onderzoek naar de toekomstplannen voor Overvecht en hoe bewoners hierbij betrokken zijn.
Wil jij jouw ervaring of verhaal met ons delen? Stuur een email naar: merel@momusmedia.nl
Draag bij aan dit en ander onderzoek van ons, via een eenmalige of maandelijkse donatie aan onze (ANBI) stichting.
Van wie is de wijk?
Wat als het Rijk en de gemeente je wijk willen verbeteren omdat het als ‘probleemwijk’ is bestempeld? Wie of wat is het ‘probleem’ en voor wie wordt het ‘beter’? Wat hebben wijkbewoners daar zelf over te zeggen? Deze vragen staan centraal in ons onderzoek naar de ingrijpende veranderingen in de Utrechtse wijk Overvecht.
Beeld: Momus
We delen niet alleen onze grote bevindingen, maar ook tussentijdse updates over de voortgang van onze onderzoeksprojecten. Deze update is onderdeel van het dossier Van wie is de wijk?
‘Hoezo zijn mijn kinderen “negatieve associaties” bij deze wijk? Ik woon hier al heel mijn leven met plezier. Ik heb mijn kinderen hier grootgebracht. Dus hoezo ben ik een “negatieve associatie”? Dat was het moment dat ze mij geraakt hebben. Dat ik echt dacht, deze allochtoon gaat jullie laten zien wat wij in onze mars hebben.’
Mustapha Eaisaouiyen is bewoner van de Tweebosbuurt in Rotterdam, een vooroorlogse volksbuurt. In 2018 krijgt hij een brief op de deurmat. Zijn sociale huurwoning gaat gesloopt worden. MOMUS-journalist Merel de Buck interviewde hem over de gevolgen voor zijn wijk.
Videoproductie: Marit Fokkink | Script: Merel de Buck | Sounddesign: Mathijs Duringhof | Met speciale dank aan Mustapha Eaisaouiyen
Draag bij aan dit en ander onderzoek van ons, via een eenmalige of maandelijkse donatie aan onze (ANBI) stichting.
Van wie is de wijk?
Wat als het Rijk en de gemeente je wijk willen verbeteren omdat het als ‘probleemwijk’ is bestempeld? Wie of wat is het ‘probleem’ en voor wie wordt het ‘beter’? Wat hebben wijkbewoners daar zelf over te zeggen? Deze vragen staan centraal in ons onderzoek naar de ingrijpende veranderingen in de Utrechtse wijk Overvecht.
Attribution-ShareAlike 2.0 Generic
Sebastian Burg (2011, flickr)
We delen niet alleen onze grote bevindingen, maar ook tussentijdse updates over de voortgang van onze onderzoeksprojecten. Deze update is onderdeel van het dossier Van wie is de wijk?
Wat als het Rijk en de gemeente je wijk willen verbeteren omdat het als ‘probleemwijk’ is bestempeld? Wie of wat is het ‘probleem’ en voor wie wordt het ‘beter’? Wat hebben wijkbewoners daar zelf over te zeggen? Deze vragen staan centraal in ons onderzoek naar de ingrijpende veranderingen in de Utrechtse wijk Overvecht.
Bewoners van Overvecht zien hun buurt veranderen. Grote plannen moeten de ‘leefbaarheid’ verbeteren. Overvecht is namelijk onderdeel van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV) gelanceerd in 2022. Dit programma richt zich op het aanpakken van ‘de stapeling van problemen’ in twintig stedelijke wijken, waaronder Overvecht. Het doel: de wijk ‘iedere dag een stukje beter en mooier maken.’ Hoe? Door zowel te investeren in de zorg, veiligheid en scholing in de wijk, als door rijkere bewoners naar de wijk te trekken.
Ook de gemeente Utrecht ontwikkelde afgelopen jaren veelomvattende plannen voor Overvecht. Volgens de ‘Omgevingsvisie 2050’ wil de gemeente de ruimte voor auto’s beperken en parken verbeteren, 5000 nieuwe woningen in het midden en hogere segment bouwen, en een nog nader te bepalen aantal sociale huurwoningen slopen. Zo krijgt de wijk een sleutelrol in de gemeentelijke opgaven wat betreft nieuwbouw en klimaatadaptatie.
Het resultaat: de wijk moet niet alleen haar eigen problemen oplossen, maar is ook een speelveld voor de Utrechtse aanpak van de woon-, klimaat- en bouwcrisis.
MOMUS onderzoekt hoe deze plannen het leven van Overvechters beïnvloeden en op welke manier bewoners inspraak hebben op de transformatie van hun wijk. Wat betekenen de veranderingen voor de mensen die er al jaren wonen? En hoe verhoudt de belofte van ‘iedere dag een stukje beter en mooier’ zich tot hun ervaringen? Van en voor wie wordt de wijk?
Deel jouw verhaal
De komende tijd delen we onze bevindingen op deze website. We nodigen iedereen uit om hun verhalen, tips, documenten of contacten met ons te delen. Neem contact met op: merel@momusmedia.nl of jeske@momusmedia.nl.
Draag bij aan dit en ander onderzoek van ons, via een eenmalige of maandelijkse donatie aan onze (ANBI) stichting.
Van wie is de wijk?
Wat als het Rijk en de gemeente je wijk willen verbeteren omdat het als ‘probleemwijk’ is bestempeld? Wie of wat is het ‘probleem’ en voor wie wordt het ‘beter’? Wat hebben wijkbewoners daar zelf over te zeggen? Deze vragen staan centraal in ons onderzoek naar de ingrijpende veranderingen in de Utrechtse wijk Overvecht.
Momus (o.b.v. Pixabay beelden)